Kenniscentrum

Uit onderzoek van TeamAlert naar cannabisgebruik in het verkeer (2024) blijkt dat een kleine groep jongeren rijles volgt onder invloed van cannabis. In combinatie met recente incidenten waarbij meerdere leerlingen onder invloed bleken tijdens rijlessen, werpt dit serieuze vragen op over het middelengebruik onder beginnende bestuurders tijdens hun rijopleiding.

Steeds meer jongeren ervaren stress en prestatiedruk. De prestatienormen in onze samenleving lijken te blijven stijgen — niet alleen op school, maar ook in het dagelijks leven en online. Jongeren moeten presteren, zich ontwikkelen, én constant beschikbaar zijn. Dit brengt risico’s met zich mee, niet alleen voor het mentale welzijn, maar ook voor de verkeersveiligheid. In deze trendanalyse onderzoekt TeamAlert hoe prestatiedruk zich ontwikkelt onder jongeren, en welke rol stress speelt in hun gedrag op de weg.

Fietsers zijn vaak betrokken bij ernstige verkeersongevallen, en hoofdletsel is daarbij een groot risico. Een fietshelm helpt, maar jongeren dragen die zelden: het past niet bij de ‘norm’. Daarom adviseert het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat om in educatief beeldmateriaal 25% van de fietsers met helm te tonen. Maar: sluit dat nog wel aan bij jongeren?

Nederland is een fietsland, met 17,5 miljoen fietsen. Vooral jongeren tussen de 12 en 18 jaar gebruiken het fietspad intensief. Door de toegenomen drukte en de diversiteit aan vervoersmiddelen heeft TeamAlert in 2024 een uitgebreid onderzoek uitgevoerd naar de (sociale) interactie, irritaties en verdraagzaamheid tussen verschillende gebruikers van het fietspad.

Moeten fatbikes strenger aangepakt worden? Dat vroeg de Tweede Kamer zich af tijdens het Schriftelijk Overleg Verkeersveiligheid in juni 2024. Dit leidde tot discussie of specifieke wetgeving voor deze fietsen mogelijk is. Minister Madlener noemt het onderscheid tussen fatbikes en andere elektrische fietsen in zijn kamerbrief van 5 februari 2025 “een heilloze weg”. In plaats daarvan wordt gekeken naar algemene maatregelen, zoals een helmplicht en een minimumleeftijd voor álle elektrische fietsen. Tegelijkertijd bestaan er zorgen dat dergelijke regels kunnen leiden tot een afname van het fietsgebruik.

Het combineren van alcohol en drugs vormt een groeiend probleem onder jongeren (Trimbos-instituut, 2023). Het verhoogt niet alleen de kans op ernstige gezondheidsproblemen zoals oververmoeidheid, een verhoogde hartslag en psychoses, maar ook het risico op verkeersongevallen (Trimbos-instituut, z.d.). Het gevaar is immens: bij een combinatie van alcohol en drugs is de kans op een ongeval tot wel 200 keer hoger dan bij nuchter rijden (Horst et al., 2011).

Jongeren zijn vaker slachtoffer van een verkeersongeval doordat zij afgeleid zijn dan oudere doelgroepen. Het luisteren naar muziek in het verkeer speelt hierin mogelijk een rol. Van de slachtoffers onder de 25 jaar was 7% muziek aan het luisteren ten tijde van het ongeval, ten opzichte van 2% bij de slachtoffers boven de 25 jaar. Onder de slachtoffers tussen de 18 en 25 jaar was dit zelfs 16% (VeiligheidNL, 2022). Muziek op de fiets, met name onder jongeren, is dus niet zonder risico’s.