Kenniscentrum

Wanneer het gaat over afleiding in het verkeer, stond de mobiele telefoon de afgelopen jaren centraal in de onderzoeken en interventies van TeamAlert. Maar naast de telefoon zijn er nog veel meer afleidende factoren in het verkeer, denk hierbij aan kletsen of klieren met anderen, muziek, borden langs de weg of het gebruik van smartwatches. VeiligheidNL (2022) concludeerde al dat met anderen praten en muziek luisteren vaker een oorzaak zijn van fietsongevallen, waarbij het slachtoffer op de Spoedeisende Hulp belandt, dan telefoongebruik. Deze oorzaken spelen met name een rol bij fietsslachtoffers onder de 25 jaar (VeiligheidNL, 2022).

Verkeerseducatie is noodzakelijk om middelbare scholieren veilig aan het verkeer te laten deelnemen. Uit eerder onderzoek van TeamAlert blijkt dat zowel de scholieren zelf als scholen het belangrijk vinden om ten minste één keer per jaar aandacht te besteden aan verkeersveiligheid (TeamAlert, 2022). Om middelbare scholen te helpen om hier op eenvoudige wijze (meer) aandacht aan te besteden, heeft TeamAlert in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een best practice studie uitgevoerd. Het eindproduct van dit onderzoek is een handreiking voor iedereen die middelbare scholieren wil stimuleren en ondersteunen om aan de slag te gaan met verkeerseducatie.

Een kwart van de jonge automobilisten (18 tot en met 30 jaar) heeft in het afgelopen jaar onder invloed van alcohol autogereden. Dit is een schokkende bevinding uit het onderzoek naar jongeren en regionale verschillen in rijden onder invloed. In dit onderzoek werd achterhaald in hoeverre jongeren rijden onder invloed van alcohol, waarom ze dit doen en of de woonomgeving van jongeren hier een rol in speelt. Cijfers tonen namelijk aan dat jongeren uit landelijke gebieden meer alcohol drinken dan jongeren uit de stad (RIVM, 2022), wat zou kunnen betekenen dat er in deze gebieden ook vaker onder invloed wordt gereden. TeamAlert onderzocht dit.

Jongeren lijken steeds meer stress en prestatiedruk te ervaren. Zowel op school als in het hoger onderwijs ervaren jongeren druk en stress (Unicef, 2020; Windesheim, 2018). Niet alleen schoolprestaties leiden tot prestatiedruk. Ook door social media kunnen jongeren druk ervaren. Zo is er de druk om zo snel mogelijk op berichtjes te reageren én is het belangrijk om goed op de hoogte te blijven van het leven van je vrienden via social media (TeamAlert, 2020).

Het halen van een rijbewijs kost in Nederland gemiddeld €2.777,14 (Nationale Nederlanden, z.d.). Deze hoge kosten zijn mogelijk een drempel voor sommigen om te starten met rijlessen. Uit eerder onderzoek van TeamAlert blijkt dat sommige jongeren graag mee hadden gedaan met 2ToDrive, maar dat ze daar niet genoeg geld voor hadden (TeamAlert, 2020). In hoeverre zijn de kosten van het rijbewijs daadwerkelijk een drempel voor jongeren en heeft dit gevolgen voor het behalen van het rijbewijs? Zijn er daarnaast nog andere drempels die het behalen van het rijbewijs in de weg staan? En hoe zit het met de kosten van het autorijbewijs: betalen jongeren deze zelf of met (gedeeltelijke) hulp van ouders of verzorgers?

Hoe ouder jongeren worden, hoe meer verantwoordelijkheden ze krijgen en hoe zelfstandiger ze worden. Ze komen steeds meer los van hun opvoeders. Daarnaast breidt de sociale omgeving van jongeren zich uit, waarbij de mening van leeftijdsgenoten steeds belangrijker voor hen wordt (Nelis & Sark 2019; Crone, 2018). Toch hebben opvoeders meer invloed dan er wel eens gedacht wordt. Waar opvoeders de indruk hebben dat er helemaal niet meer naar hen wordt geluisterd, blijkt dat in de praktijk mee te vallen (Bokhorst, Sumter & Westenberg, 2010; Nelis & Van Sark, 2010).

Jongeren zien de keuze voor het vertonen van risicovol gedrag als hun eigen verantwoordelijkheid, blijkt uit verschillende onderzoeken van TeamAlert. “Mensen mogen zelf bepalen wat ze doen”, zeggen jongeren bijvoorbeeld als het gaat over het lachgasverbod (TeamAlert, 2019a). “Dat is mijn eigen verantwoordelijkheid”, geven jongeren aan als ze het hebben over de keuze om wel of niet te hard te rijden (TeamAlert, 2019b). Boetes zien veel jongeren ook als een terecht gevolg van hun eigen keuze, bijvoorbeeld bij maaltijdbezorgers die risicogedrag vertonen of jongeren die rijden zonder rijbewijs (TeamAlert, 2021a; TeamAlert, 2021b).

Naar eigen zeggen besteden jongeren zo’n 156 minuten per dag aan social media (Newcom, 2022). Jongeren lijken op social media vaak te worden blootgesteld aan beelden en verwijzingen naar alcohol (Trimbos-instituut, 2020). Verschillende studies tonen aan dat blootstelling aan alcohol gerelateerde berichten die door peers worden gedeeld, samenhangt met (minderjarig) drinkgedrag (Boyle, Earle, LaBrie & Ballou, 2017).